Ο βυζαντινολόγος Johannes Koder στη Βέροια

θέμα:
Στη σχεδόν κατάμεστη αίθουσα του Βυζαντινού Μουσείου Βέροιας διεξήχθη τη Δευτέρα η διάλεξη του καθηγητή Johannes Koder, που διοργανώθηκε με πρωτοβουλία του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. και των Φίλων του Βυζαντινού Μουσείου. Ο κ. Koder, που διδάσκει βυζαντινές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, είναι μέλος της αυστριακής Ακαδημίας και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, παρουσίασε σε άψογα ελληνικά το θέμα: «Σκέψεις για την τυπολογία και την εξέλιξη του οικισμού στο Βυζάντιο».
Η ομιλία του επικεντρώθηκε στην οικιστική εξέλιξη διάφορων περιοχών της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, και όχι στην πρωτεύουσα του αχανούς κράτους, Κωνσταντινούπολη, που διέφερε πολύ από κάθε άποψη -γεωγραφική, δημογραφική, οικιστική- σε σχέση με τα υπόλοιπα αστικά κέντρα της εποχής. Για τη μεγαλύτερη κατανόηση του θέματος της διαμόρφωσης των οικισμών στα χρόνια του Βυζαντίου, ανέλυσε συγκεκριμένους λαϊκούς οικισμούς, όπως της Λέσβου, της Χίου, των Σποράδων, περιοχών της Μικράς Ασίας κ.ά., που έχουν αναδειχθεί από την αρχαιολογική σκαπάνη.
Επίσης, μετά από μια σύντομη ιστορική αναδρομή στα μεγάλα γεγονότα που στιγμάτισαν την αυτοκρατορία -έλευση των Αράβων στα ανατολικά, σταυροφορίες, άλωση μεγάλων πόλεων-, ο κ. Koder κατέστησε σαφές το πώς και το πόσο επηρέασε τη δημογραφική εξέλιξη του μεσογειακού χώρου τα παραπάνω συμβάντα, σε συνάρτηση τόσο με τις φυσικές συνθήκες (μεγάλος λοιμός που μείωσε αριθμητικά τους πληθυσμούς) όσο και με την επίδραση άλλων εξωγενών παραγόντων (πειρατές που καταδυνάστευαν τα νησιά του Αιγαίου).
Τέλος, αναφέρθηκε στην ίδρυση των μοναστικών οικισμών, η λειτουργία των οποίων ξεκίνησε και επεκτάθηκε στα χρόνια του Βυζαντίου. Κάποιοι, μάλιστα, υποστηρίζουν πως η αναλογία ανθρώπων που ζούσαν σε λαϊκούς οικισμούς και αυτών που ζούσαν σε μοναστήρια ήταν 50-50, αν και αυτό, όπως τόνισε ο καθηγητής, είναι υπερβολικό, δείχνει πάντως το μέγεθος και το πλήθος των μοναστικών οικισμών. Η Βέροια, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, αριθμούσε περί τους 25.000 κατοίκους γύρω στον 10ο αιώνα, κρίνοντας από τις εκκλησίες που υπήρχαν, και ήταν δηλαδή μια σχετικά μεγάλη πόλη.
Τον κ. Johannes Koder προλόγισε μεταξύ άλλων και ο Πρόεδρος του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Ροδολάκης, που, πέρα από τις ευχαριστίες προς το πρόσωπο του διακεκριμένου καθηγητή, προέβη και σε μία σύντομη παρουσίαση του νεοσύστατου τμήματος που εδράζεται λίγο έξω από τη Βέροια, αναλύοντας τους σκοπούς της ίδρυσης αυτής της σχολής, την οποία χαρακτήρισε «πανεπιστήμιο του μέλλοντος» τόσο για το ειδυλλιακό μέρος που βρίσκεται όσο και για τις προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης που προσφέρει στους φοιτητές.
Την τοπική πολιτική ηγεσία εκπροσώπησε ο αντινομάρχης κ. Ορέστης Σιδηρόπουλος.

σχόλιο:
Με μοναδική εξαίρεση τον αεικίνητο αντινομάρχη κ. Ορέστη Σιδηρόπουλο, κανείς πολιτευτής του τόπου αλλά και εκπρόσωπος της Εκκλησίας δεν έδωσε το «παρών» στην εκδήλωση των Φίλων του Βυζαντινού Μουσείου Βέροιας και του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. με προσκεκλημένο τον διαπρεπή καθηγητή κ. Johannes Koder.
Προφανώς, οι ήδη εκλεγμένοι και οι υποψήφιοι στις επερχόμενες εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης δεν βρήκαν λίγο χρόνο να θυσιάσουν στο βωμό της προεκλογικής τους εκστρατείας για να παρακολουθήσουν μια τόσο σημαντική εκδήλωση. Ίσως να μην έχουν βέβαια ούτε το γνωστικό επίπεδο αλλά ούτε και το ενδιαφέρον για να παρακολουθήσουν μια διάλεξη σαν αυτή του κ. Koder. Πού να ‘ξεραν πόσο καλή εντύπωση θα έδιναν με την παρουσία τους στους υπόλοιπους παρευρισκομένους!
Για την απουσία της Εκκλησίας, υποθέτουμε πως, ίσως, οι άνθρωποι της Μητρόπολης να έχουν σημαντικότερα θέματα να ασχοληθούν από το να τρέχουν να παρακολουθούν κάποιον αυστριακό βυζαντινολόγο. Και σας πληροφορούμε πως δεν είπε τίποτε αρνητικό για τη δράση της Εκκλησίας στο Βυζάντιο, ενώ αντιθέτως εξήρε τη σημασία των μοναστικών οικισμών για τη ζωή.