17η Νοεμβρίου 1973: οι ιστορικές συνέπειες

Κάθε χρόνο, τέτοια εποχή, σύμπασα η κοινωνία -με μπροστάρηδες τους φοιτητές- θυμούνται, διαδηλώνουν, τιμούν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, που έλαβαν χώρα τη 17η Νοεμβρίου 1973. Πέρα από το επικό της συγκεκριμένης εξέγερσης, κοιτώντας αποστασιοποιημένα και αντικειμενικά το συγκεκριμένο συμβάν, μπορεί εύκολα κανείς να καταλήξει σε κάποια εύλογα συμπεράσματα.

Πρώτα-πρώτα, η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν έφερε την πτώση της Χούντας. Στην πραγματικότητα, υπήρξε ο λόγος της πτώσης της δικτατορίας των Συνταγματαρχών (Παπαδόπουλου, Παττακού και Μακαρέζου) και την ανάληψη της εξουσίας από έναν πιο αμείλικτο και αντιδραστικό "ηγέτη", τον Δημήτρη Ιωαννίδη. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η συνέχιση και επιδείνωση των εσωτερικών καταστολών σε βάρος των Ελλήνων πολιτών. Επίσης, στις εξωτερικές υποθέσεις η χώρα οδηγήθηκε με αυτήν την ηγεσία στην τραγωδία της Κύπρου, κάτι που μπορούσε αναμφισβήτητα να αποφευχθεί. Υποστηρίζεται ότι η Ελλάδα αντάλλαξε τη δημοκρατία της με τη διχοτόμηση της Κύπρου, άποψη που με βρίσκει μάλλον σύμφωνο.

Είναι, επίσης, γεγονός πως από τις αρχές της δεκαετίας του '70 η δικτατορία έκανε ανοίγματα προς τη φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος. Ο διορισμός του Σπύρου Μαρκεζίνη -αναμφίβολα αξιόλογου επιστήμονα- στη θέση του Πρωθυπουργού συνέβαλε προς αυτή την κατεύθυνση. Όπως και η χάρη που δόθηκε σε πλείστους συλληφθέντες και εξορίστους. Λέγεται ότι σύντομα θα προκηρύσσονταν και εθνικές εκλογές, έστω και καθυστερημένα. Ωστόσο, τα γεγονότα του Πολυτεχνείου ανέτρεψαν τη ροή αυτή.

Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι παρόλη την αρχική αμερικανική ανοχή για το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 -μια και οι Η.Π.Α. αναγνώρισαν το καθεστώς σχεδόν ένα χρόνο μετά-, ο Παπαδόπουλος σταδιακά με τις πράξεις του έδειχνε τη βούλησή του για αυτόνομη πορεία της χώρας στις εξωτερικές υποθέσεις. Έτσι, αρνείται την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας στις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ κατά των Αράβων, το 1972, ενώ προβαίνει και σε σύναψη συμφωνιών με κράτη του ανατολικού μπλοκ, όπως η Βουλγαρία και η Γιουγκοσλαβία. Τελικά, όχι η Χούντα αλλά μάλλον η επάνοδος της δημοκρατίας οφείλεται στις Η.Π.Α. και γι΄αυτό θα πρέπει να τους είμαστε ευγνώμονες(;).